28 Ιουλίου 2015

Η σονάτα του σεληνόφωτος (Κριτικές)

ΣΤΑΥΡΟΣ ΞΑΡΧΑΚΟΣ · ΜΑΡΙΝΕΛΛΑ
«Η σονάτα του σεληνόφωτος» του Γιάννη Ρίτσου
Σκηνοθεσία: ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΑΝΟΥΡΗΣ


Marinella and Stavros Xarchakos at the premiere of their "Moonlight sonata",
directed by Yorgos Nanouris, at "Pireos 260" in Athens.
| Photo credit: Dimitris Panoulis © July 15, 2015

Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2015
15, 16 & 17 Ιουλίου, «Πειραιώς 260» (Χώρος Δ')
  

Δυο από τα σπουδαιότερα ονόματα της Ελληνικής Μουσικής, ο Σταύρος Ξαρχάκος και η Μαρινέλλα, συναντήθηκαν μουσικά μετά από 42 ολόκληρα χρόνια, παρουσιάζοντας την περίφημη «Σονάτα του σεληνόφωτος»· το σημαντικότερο ίσως ποιητικό κείμενο του Γιάννη Ρίτσου που σημάδεψε τα Ελληνικά Γράμματα, ενέπνευσε τον μουσικοσυνθέτη και τον οδήγησε σ' ένα νέο μουσικό έργο τον Γενάρη του '15 (μετά από σχεδόν 15 χρόνια) για τη φωνή της κορυφαίας και αγαπημένης ερμηνεύτριας. Τη σκηνοθετική μπαγκέτα σ' αυτό το υψηλής ενέργειας καλλιτεχνικό γεγονός κράτησε ένας ταλαντούχος εκπρόσωπος της νέας γενιάς, ο Γιώργος Νανούρης. Μαζί τους, ο πιανίστας Νεοκλής Νεοφυτίδης και οι χορευτές Αντώνης Σπορίδης και Γιάννης Σταυρόπουλος.


Marinella with Yorgos Nanouris and Stavros Xarchakos at the premiere of their
"Moonlight sonata (I sonata tou selinofotos)" at "Pireos 260" in Athens.
| Photo credit: Dimitris Panoulis © July 15, 2015

Διαβάστε παρακάτω αποσπάσματα από τις κριτικές που δημοσιεύτηκαν σε έντυπα και ιστοσελίδες γι' αυτή την απρόσμενη και ανεπανάληπτη συνύπαρξη, που ενθουσίασε κοινό και κριτικούς, και πραγματοποιήθηκε στον υποβλητικό χώρο της «Πειραιώς 260», στο πλαίσιο του «Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου», στις 15, 16 και 17 Ιουλίου 2015.
 
 
 «Άφησέ με νά 'ρθω μαζί σου.
Τί φεγγάρι απόψε!
Είναι καλό το φεγγάρι,
-δε θα φαίνεται πού ασπρίσαν τα μαλλιά μου.
Το φεγγάρι θα κάνει πάλι χρυσά τα μαλλιά μου.
Δε θα καταλάβεις.
Άφησέ με νά 'ρθω μαζί σου.
Όταν έχει φεγγάρι
μεγαλώνουν οι σκιές μες στο σπίτι,
αόρατα χέρια τραβούν τις κουρτίνες,
ένα δάχτυλο αχνό
γράφει στη σκόνη του πιάνου
λησμονημένα λόγια 
-δε θέλω να τ' ακούσω. Σώπα»
 
Marinella and pianist Neoklis Neofytidis rehearsing the "Moonlight sonata"
under the directorial guidance Yorgos Nanouris, at "Peiraios 260" in Athens, Greece.
| Photo credit: Evi Fylaktou © July 14, 2015

          Ήδη, πριν ξεκινήσει οτιδήποτε, από τα αγγίγματα του Νεοκλή Νεοφυτίδη στα πλήκτρα του πιάνου, ένιωθες την ποιητική δυναμική του Ρίτσου να μορφοποιείται μουσικά με τον ανάλογο λυρισμό. Ο Σταύρος Ξαρχάκος, με τις παρτιτούρες μπροστά του, έκανε λιγοστές παρεμβάσεις στο ερμηνευτικό επίπεδο -παρεμβάσεις που ίσως να αφορούσαν λεπτομέρειες στο φραζάρισμα ή στις δυναμικές. Η Μαρινέλλα δοκίμαζε τα μαύρα ρούχα αλλά και μερικούς βοκαλισμούς στους οποίους ίσως να μην την έχουμε συνηθίσει. Οι σκηνοθετικές δράσεις και τοποθετήσεις του Γιώργου Νανούρη έδειχναν να έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα και σημασία. () Όσο αποσπασματικά κι' αν λειτουργεί μια «actual» πρόβα, η μουσική έρχεται σαν σύνολο να δέσει τα κομμάτια της: τα θέματα διατηρούνται στο μυαλό, οι παραλλαγές οδηγούν από τη μια σκηνή στην άλλη και όταν η σύνθεση σφραγίζεται από την μουσική ευρυμάθεια του Σταύρου Ξαρχάκου το αποτέλεσμα είναι πολλαπλώς ενδιαφέρον. Θέματα που κινούνται σε ευρεία γκάμα: από την γνωστή λυρική ηχορυθμία που διακρίνει τον συνθέτη, σε περάσματα κλασικών αναφορών -με διάθεση καθαρού soundtrackin’- έως μετακλασικές και «τριτορευματικές» αναφορές που σταματούν λίγο πριν από κάποια αβάν γκαρντ όρια. Και μέσα σ' όλα αυτά, μια Μαρινέλλα εκπληκτική, έτσι όπως (γενικά) δεν την ξέρουμε ούτε την έχουμε συνηθίσει, να (δι)ερμηνεύει τον μοναδικό ποιητικό λόγο του Ρίτσου με τον τρόπο μεγάλης και πολύπειρης τραγωδού και να μας κρατάει καθηλωμένους ακόμα και στα διστακτικά της βήματα ή τα λάθη που χαρακτηρίζουν μια πρόβα…

ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΡΩΝΙΤΗΣ: «Σημειώσεις από μια πρόβα»
για το περιοδικό «Αθηνόραμα», στις 14 Ιουλίου 2015


          “Κείμενο - μονόλογος, μια ερμηνεία που εκ' των προτέρων αποτελεί το βασικό στοιχείο της παράστασης. Σε ένα λιτό σκηνικό, σε μισοσκόταδο ως φως φεγγαριού -στη μέση μιας τεράστιας άδειας σάλας μόνο ένα μαύρο πιάνο και λίγο πιο μετά μια πολυθρόνα και μια λάμπα- οι μελωδίες ξεκινούν. Μια φωνή από το πουθενά, η πόρτα ανοίγει και ενώπιον η επιβλητική Μαρινέλλα. Είναι από εκείνους τους καλλιτέχνες που κάθε φορά σε εκπλήσσουν με ό,τι και αν καταπιαστούν. Από τα πρώτα κιόλας λεπτά έχει υποβάλει το κοινό. Άμεση, λυρική, εκφραστική, επιδέξια στην κίνηση αλλά και στον χειρισμό του ποιητικού λόγου από την αναπαραστατική απαγγελία ως τα μελοποιημένα κομμάτια του. Έξοχες φωνητικές δυνατότητες που ορθά φροντισμένα από τον σκηνοθέτη (Γιώργο Νανούρη) επιβεβαιώνονται όσο πρέπει στα διαμορφωμένα λυρικά μέρη, χωρίς να υπερκαλύπτουν το ποιητικό δημιούργημα, οδηγώντας σε μια διαφορετικού τύπου συναυλία από την έτσι και αλλιώς αδιαμφισβήτητη ερμηνεύτρια. Η έμφαση είναι στο περιεχόμενο του έργου, στη δύναμη του εσωτερικού λόγου, στους συμβολισμούς. Ποίημα ως κείμενο, ποιητικές και ανθρώπινες συνάμα οι εικόνες εμπρός μας (η ανάμνηση των μαντηλιών, το ξέσπασμα του ιλίγγου, το κυνήγι ενός τελικά άδειου σακακιού είναι από τις πλέον ονειρικές). Ευφυέστατο το παιχνίδι με τη λάμπα και την πολυθρόνα που έδωσαν μια κινησιολογική δύναμη, αντίστοιχη των συναισθηματικών εναλλαγών της ηρωίδας αποκλείοντας την απλή παρουσία μιας καθήμενης γηραιάς κυρίας που αναπολεί και ονειρεύεται. Η μουσική επένδυση του Σταύρου Ξαρχάκου υψηλών προδιαγραφών, αντάξια του ποιήματος που συντροφεύει. Ο Νεοκλής Νεοφυτίδης, πιανίστας με τα όλα του, κεντάει σε όλη τη διάρκεια. Μια παράσταση - πρόταση γεμάτη αξιοπρέπεια σε όλα της. Ένας ταλαντούχος σκηνοθέτης μαζί με την πλέον ακράδαντη περσόνα της καλλιτεχνικής ζωής, μετουσιώνουν με τη συνδρομή υψηλής ποιότητας μουσικής το ποιητικό αριστούργημα του Ρίτσου και δημιουργούν μια παράσταση - παρακαταθήκη, χωρίς κανένα ταλάντευμα ευκολίας και συγκατάβασης.

για τον ιστότοπο «Monopoli.gr», στις 16 Ιουλίου 2015


«Άφησέ με νά 'ρθω μαζί σου.
Μια στιγμή, να πάρω τη ζακέτα μου.
Τούτο τον άστατο καιρό,
όσο νά 'ναι, πρέπει να φυλαγόμαστε.
Έχει υγρασία τα βράδια,
και το φεγγάρι δε σου φαίνεται,
αλήθεια, πώς επιτείνει την ψύχρα;
Άσε να σου κουμπώσω το πουκάμισο
-τί δυνατό το στήθος σου,
-τί δυνατό φεγγάρι, -η πολυθρόνα, λέω-
κι' όταν σηκώνω το φλιτζάνι απ' το τραπέζι
μένει από κάτω μια τρύπα σιωπή,
βάζω αμέσως την παλάμη μου
επάνω να μην κοιτάξω μέσα,
-αφήνω πάλι το φλιτζάνι στη θέση του
και το φεγγάρι, μια τρύπα στο κρανίο
του κόσμου -μην κοιτάξεις μέσα,
είναι μια δύναμη μαγνητική που σε τραβάει 
-μην κοιτάξεις, μην κοιτάχτε,
ακούστε με που σας μιλάω -θα πέσετε μέσα!
Τούτος ο ίλιγγος ωραίος, ανάλαφρος -θα πέσεις,
-ένα μαρμάρινο πηγάδι το φεγγάρι,
ίσκιοι σαλεύουν και βουβά φτερά, 
μυστηριακές φωνές -δεν τις ακούτε;
Δεν τις ακούτε; Δεν τις ακούτε;»
 
Marinella and pianist Neoklis Neofytidis rehearsing the "Moonlight sonata"
under the directorial guidance Yorgos Nanouris, at "Peiraios 260" in Athens, Greece.
| Photo credit: Evi Fylaktou © July 14, 2015

          “«Η σονάτα του σεληνόφωτος» του Γιάννη Ρίτσου έχει πλέον αλλάξει τρόπο προσέγγισης. Το έργο στο οποίο η ηλικιωμένη γυναίκα με τα μαύρα μιλάει σε έναν νέο μέσα σε ένα τεράστιο, παλιό δωμάτιο σπιτιού συντροφιά με το φως του φεγγαριού, το 2015 παίρνει σάρκα και οστά με μουσική επένδυση και ερμηνείες μοναδικά ταιριασμένες μεταξύ τους. Η λιτότητα της σκηνοθεσίας, η μελωδικότητα της μουσικής και η ιδιαιτερότητα της ηρωίδας τόσο στη φωνή όσο και στο συνολικό ύφος, δημιουργούν μια παράσταση, η οποία σίγουρα δε θα ξεχαστεί ποτέ

για τον ιστότοπο «Ogdoo.gr», στις 16 Ιουλίου 2015


          “Όλοι οι θεατές της μεγάλης αίθουσας του Φεστιβάλ ήταν όρθιοι και συγκινημένοι από το μεγαλειώδες έργο, την άψογη ερμηνεία, τη μαγική σκηνοθεσία και μουσική, χειροκροτώντας για τουλάχιστον τρία λεπτά…

για τον ιστότοπο «Mr-green.gr», στις 16 Ιουλίου 2015


          “Πήγα «Πειραιώς 260» για την «Σονάτα του σεληνόφωτος» του σπουδαίου Γιάννη Ρίτσου κι' έχω να σου πω ότι ενθουσιάστηκα με την σκηνοθετική ανάγνωση του Γιώργου Νανούρη που εκπλήσσει κάθε φορά κι' ανεβάζει τον πήχη. Θυμήθηκα και πάλι πόσο ακριβός και σπουδαίος συνθέτης είναι ο Σταύρος Ξαρχάκος -τι πολύτιμος για το θέατρο και πώς λυπάμαι που δεν είναι πιο ενεργός, τώρα που τον έχουμε ανάγκη όσο ποτέ. Θεσπέσιες οι συνθέσεις του, έξοχα τα τραγούδια του. Μαρινέλλα θεά -τέλος. Μια ώρα στη σκηνή - άθλος ερμηνευτικός, τραγουδιστικός. Με αλήθεια, ψυχή, υπάκουσε έξυπνα τις οδηγίες του Νανούρη και με πολύτιμο αρωγό τον Ξαρχάκο… Καθήλωσε το κοινό. Εύγε σε όλους…

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΟΥΖΙΩΤΗΣ: «Η απαγορευμένη ατζέντα του Μπουζ»
για τον ιστότοπο «Mediasoup.gr», στις 17 Ιουλίου 2015


          “Η Μαρινέλλα είναι αναμφίβολα μια καλλιτέχνιδα - φαινόμενο. Δεν ήταν η πρώτη φορά που την είδα στη σκηνή και έμεινα άφωνη. Ήταν ωστόσο η πρώτη φορά που την είδα σε έναν θεατρικό ρόλο απαιτητικό και μάλιστα να τα καταφέρνει περίφημα με συναίσθημα και ζωντάνια. Δεν είναι τυχαία η θέση που κατέχει στο μουσικό γίγνεσθαι και στις καρδιές των ανθρώπων. (…) Όσο για το μεγάλο κεφάλαιο της μουσικής και όχι μόνο, τον Σταύρο Ξαρχάκο, ήταν ιδιαίτερη η χαρά όταν ανέβηκε και εκείνος στη σκηνή για να δεχτεί το παρατεταμένο χειροκρότημα του κοινού που στεκόταν όρθιο και ενθουσιασμένο. Η παράσταση αυτή είναι μια υπέροχη συνύπαρξη, μία σημαντική καλλιτεχνική στιγμή…

για τον ιστότοπο «Mixgrill.gr», στις 17 Ιουλίου 2015


«Πρέπει να δω λιγάκι πολιτεία,
-όχι, όχι το φεγγάρι-
την πολιτεία με τα ροζιασμένα χέρια της,
την πολιτεία του μεροκάματου
Πρέπει να δω λιγάκι πολιτεία,
την πολιτεία που ορκίζεται
στο ψωμί και στη γροθιά της
Πρέπει να δω λιγάκι πολιτεία,
την πολιτεία που όλους
μας αντέχει στη ράχη της,
με τις μικρότητες μας,
τις κακίες, τις έχτρες μας,
με τις φιλοδοξίες, την άγνοια
και τα γηρατειά μας,
-ν' ακούσω τα μεγάλα βήματα της πολιτείας,
να μην ακούω πια τα βήματα σου
μήτε τα βήματα του Θεού,
μήτε και τα δικά μου βήματα»
 
Marinella and pianist Neoklis Neofytidis rehearsing the "Moonlight sonata"
under the directorial guidance Yorgos Nanouris, at "Peiraios 260" in Athens, Greece.
| Photo credit: Evi Fylaktou © July 14, 2015

          “…Ο Γιώργος Νανούρης, με θρησκευτική ευλάβεια, πάντρεψε την εξαίσια και τόσο απαιτητική μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου με τα υπέροχα λόγια του Ρίτσου, σε μια παράσταση τόσο υποβλητική αλλά και απέριττη που θύμιζε το μυστήριο της εξομόλησης, σε απόμερο ξωκλήσι. Και κατάφερε κάτι σπουδαίο: Χθες δεν είδαμε τη Μαρινέλλα! Αλλά την αύρα της και το περίγραμμα της ψυχής της! (…) Οι σιωπές, τα μάτια, ο κορμός, το βάδισμα… Η παράσταση είναι ένα μικρό αντίδωρο, στον καιρό μας…

για τον ιστότοπο «E-kanaliena.gr», στις 18 Ιουλίου 2015


          “Σε μια χώρα αναδιπλωμένη από αφόρητους πόνους τοκετού, που δεν ξέρουμε τι θα μας φέρουν, ο Ξαρχάκος δίνει το δικό του παρόν. (…) Επιλέγει να επιστρέψει με τη «Σονάτα του σεληνόφωτος» του Γιάννη Ρίτσου. Με τη συγκλονιστική ερμηνεία της Μαρινέλλας, που έδωσε μαθήματα υποκριτικής και φωνητικής υπέρβασης, σεμνότητας και μεγαλείου. (…) Μια ιέρεια του Ελληνικού τραγουδιού, μια ερμηνεύτρια που ξέρει να τιθασεύει τη φωνή και να φορτίζει, ή να αποφορτίζει το συναίσθημα, εκεί που πρέπει. Και είναι αξιοθαύμαστο, πως μια Κυρία, σ' αυτή την ηλικία, αποστήθισε κι' ερμήνευσε μ' αυτή την πληρότητα και εντέλεια τους διακόσιους είκοσι εφτά στίχους του έργου

ΑΡΗΣ ΣΚΙΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: «Ο Ξαρχάκος παρών»
για τον ιστότοπο «Merodromos.gr», στις 18 Ιουλίου 2015


          “Η Μαρινέλλα πέτυχε έναν άθλο σε αυτή τη δουλειά. Ερμήνευσε τον μονόλογο του Ρίτσου και έγινε η «Γυναίκα με τα μαύρα» του, με δεξιοτεχνία έμπειρης πρωταγωνίστριας που έχει αναμετρηθεί με μεγάλους ρόλους και παράλληλα συνάρπασε τραγουδώντας τα κομμάτια που έφτιαξε ο Ξαρχάκος, τα οποία θα γράψουν αναμφισβήτητα τη δική τους ιστορία… Όσοι γίναμε κοινωνοί αυτής της τόσο εμπνευσμένης παράστασης νιώσαμε μια μέθεξη που είχαμε ανάγκη να νιώσουμε, πήραμε ένα φιλί απρόσμενο που μας γλύκανε. (…) Παράσταση - πρόταση που έκλεψε το κοινό, το οποίο φώναζε όρθιο «Μπράβο!» στους σημαντικούς συντελεστές του. Δεν χειροκροτούσε θερμά μόνο, αλλά αποθέωνε τον Ξαρχάκο, τη Μαρινέλλα και τον Νανούρη για το «δώρο» που τους έκαναν. Κι' αυτή είναι η αξία της τέχνης: να σε συνταράσσει, να σε συναρπάζει, να διεγείρει τις αισθήσεις σου και να σε κάνει να νιώθεις γεμάτος και πλήρης σε μια εποχή πολύ δύσκολη…

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΟΥΖΙΩΤΗΣ: «Η Μαρινέλλα συνάντησε τον Ρίτσο!»
για την εφημερίδα «The Real News», στις 26 Ιουλίου 2015


          “Η ερμηνεύτρια επέστρεψε ως μαθήτρια του Σταύρου Ξαρχάκου και ως «ηθοποιός» του Γιώργου Νανούρη απαγγέλοντας και τραγουδώντας Ρίτσο. Στη «Σονάτα του σεληνόφωτος» της Πειραιώς 260 απέδειξε ότι μπορεί να ξεχάσει τους ερμηνευτικούς κώδικες της πίστας και να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις μιας κόντρα παράστασης, τσαλακώνοντας σε μια νύχτα το προφίλ δεκαετιών…

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΟΥΛΓΕΡΙΔΗΣ: «Η Σονάτα της Μαρινέλλας»,
για την εφημερίδα «Τα Νέα», στις 5 Σεπτεμβρίου 2015


Συγγενείς, φίλοι, συνεργάτες και θαυμαστές των καλλιτεχνών έδωσαν το «παρών» στις τρεις μουσικές παραστάσεις (όπως ο Γιάννης Ξανθούλης, η Λίνα Νικολακοπούλου, η Κάτια Δανδουλάκη, ο Τάκης Ζαχαράτος, η Ηρώ Σαΐα, ο Μάκης Μάτσας, η Άννα Βερούλη, η Τζωρτίνα με την οικογένεια της κ.α.) και καταχειροκρότησαν τη μεγάλη τους προσπάθεια.
 
 
 
 
Ακολουθήστε μας: 
· YOUTUBE 
 
| Theatre reviews about our beloved singer Marinella, composer Stavros Xarchakos, director Yorgos Nanouris and pianist Neoklis Neofytidis for their musical performances on the Moonlight sonata (I sonata tou selinofotos)” by Yiannis Ritsos, at the imposing venue ofPireos 260” in Athens, as part of the “Hellenic Festival” (Athens and Epidaurus Festival), on July 15, 16 and 17, 2015.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου