11 Οκτωβρίου 2010

Το πιο λαμπρό αστέρι (Κριτική)


Κριτική του Κώστα Γεωργουσόπουλου
για την παράσταση «ΜΑΡΙΝΕΛΛΑ · Το μιούζικαλ»
στο Θέατρο «Παλλάς» της Αθήνας
από την εφημερίδα «Τα Νέα»
 
Κυκλοφορία: Δευτέρα 11 Οκτωβρίου 2010, Ελλάδα


Η ιστορία του θεάτρου, η θεατρολογία και οι κλάδοι της, όπως για παράδειγμα η δραματολογία, εκεί όπου οι επιστήμες αυτές έχουν μεγάλο βάθος χρόνου και έχουν ξεπεράσει ιδεοληψίες, ερασιτεχνισμούς και ανωριμότητα ερμηνευτικών εργαλείων, έχουν ξεκαθαρίσει βασικές έννοιες όσον αφορά τα θεατρικά είδη και τα θεατρικά στυλ. Στον τόπο µας, όπου ακόμη και η έννοια του τραγικού, της φάρσας και της κωμωδίας ηθών δεν έχουν ακόμη βρει οριστικά περιγράμματα, όπου χρόνια παλεύουμε να απαλλάξουµε τον όρο «ηθογραφία» από τη γραφικότητα, τον λαϊκισμό και το «κιτς», είναι αναμενόμενο να μην έχουμε ακριβή, ξεκαθαρισμένη έννοια για τον όρο «Μιούζικαλ».

Marinella plays herself and tells stories
through words and songs in her musical,
at the Pallas Theatre, from April 15, 2010.
| Photo credit: George Kavallierakis © April 8, 2010
Άλλοτε τη συγχέουμε µε την επιθεώρηση, άλλοτε µε την Οπερέτα και πολύ συχνά µε την Ελληνική εκδοχή της κωμωδίας μετ' ασμάτων. Το Μιούζικαλ που έχει Αγγλικές ρίζες αλλά διαμορφώθηκε ως αυτοτελές και εντελές θεατρικό είδος στην Αμερική, είναι ένα μεικτό και νόμιμο πλέον είδος αφού περιέχει στοιχεία «Μιούζικ χολ», φάρσας, μελό, θεατρομουσικού μορφώματος µε όλα αυτά τα συστατικά στοιχεία να ισορροπούν µε ένα εικαστικό χλιδάτο φορτίο. Είναι μια αμερικάνικη απάντηση στην Ευρωπαϊκή Οπερέτα, ένα θέαµα που απευθύνεται στον μέσο κυρίως αστό και στον μεγαλοαστό, μια μουσική εκδοχή του Γαλλικού «Μπουλβάρ», δηλαδή του θεάτρου των μεγάλων λεωφόρων. Με τον καιρό όμως και µε τη θεατρική διεθνοποίηση αλλά κυρίως µε διαμεσολαβητή το σινεμά το είδος έγινε παγκόσμιο, όταν μάλιστα η μουσική αμερικανικής παραγωγής, ύφους και ήθους έγινε καταναλωτικό προϊόν των πέντε ηπείρων, το Μιούζικαλ έγινε πλέον μέρος της ιστορίας του παγκόσμιου Θεάτρου.

Ποια είναι τα αναγνωρίσιμα και ως εκ' τούτου δημοφιλή στοιχεία αυτού του είδους. Ως κείμενο, ως «στόρι», το Μιούζικαλ έχει όλα τα γνωρίσματα της μεγάλης και βαθιάς παράδοσης του λαϊκού θεάτρου, που έχει πατέρα του τον Πλαύτο, τον πρώτο Μολιέρο, τον Γκολντόνι. Ερωτικά ειδύλλια, απιστίες, χωρισμοί, αυταρχικές σχέσεις γονιών προς παιδιά, αφεντάδων προς υπηρέτες, αξιωματούχων προς υπαλλήλους, ενδοοικογενειακές έριδες, ορφάνια, αυτοδημιούργητες καριέρες, σπάταλοι κληρονόμοι, καπάτσοι παρατρεχάμενοι, λαϊκές ιδιοφυΐες, ξεμωραμένοι σοφοί και τυχεροί άσοφοι. Αν θέλουμε να αναγάγουµε στον θεατρικό παραδοσιακό καμβά τα «στόρι», τα λιµπρέτα των Μιούζικαλ, θα βρούμε ψιχία μελό, φάρσας, κωμωδίας ηθών και κωμωδίας καταστάσεων, άλλα σπανιότερα κωµωδίας χαρακτήρων. Μια μικρή ομάδα έργων του είδους είναι καταλυτική σάτιρα θεσμών, πολιτική σάτιρα και μετά τους Μπέρτολτ Μπρεχτ - Κουρτ Βάιλ («Όπερα της πεντάρας») κοινωνική και ταξική κριτική.

Πολύ συχνά το Μιούζικαλ διασκεύασε, αλλά στη συνταγή του, κλασικά έργα (Βικτόρ Ουγκώ, Κάρολος Ντίκενς, Μπέρναρ Σω, Γουόλτερ Σκοτ κλπ.), μια θεατρική εκδοχή των μυθιστορημάτων σε συνέχειες (Δουµάς, Ντίκενς, Σύη, Ουγκώ, σε 'µας εδώ Παπαδιαµάντης, Ξενόπουλος κλπ.), τις λεγόμενες επιφυλλίδες του Τύπου. Πρόγονοι των τηλεοπτικών (και παλαιότερα ραδιοφωνικών) σίριαλ.


Photo credit: George Kavallierakis © February 26, 2010

Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια µε ξένους και αργότερα µε Έλληνες σκηνοθέτες παρουσιάστηκαν διάσημα μιούζικαλ, συχνά µε μεγάλη επιτυχία, παρ' όλο που η θεατρική µας εκπαίδευση, παράδοση και µίζερη παραγωγή δεν ευνοούσε το τόλµηµα. Αποδείχτηκε πως η νέα γενιά ηθοποιών, χορογράφων και σκηνοθετών αλλά και µουσικών διδάχτηκε και πολύ σύντοµα αφοµοίωσε τα ιδιαίτερα και απαιτητικά στοιχεία του είδους. Οι διασκευές των «Φοιτητών» του Ξενόπουλου από τον Τσιάνο και κυρίως το «Βίρα τις άγκυρες» των Ρέππα - Παπαθανασίου µε σκηνοθέτη τον Φασουλή, για να µείνω στα σηµαντικότερα, έδειξαν πως υπάρχει υλικό και γούστο αλλά και τεχνικές στην Ελληνική θεατρική αγορά για πρωτότυπες δηµιουργίες.

Τώρα το επιτυχηµένο δίδυµο της συγγραφικής ιθαγένειας θέλησαν να προχωρήσουν στο είδος που εντόπισα πριν. Το Mιούζικαλ µε θέµα ένα διάσηµο πρόσωπο της µουσικής µας ζωής.

Η ζωή και η πορεία της Μαρινέλλας έχει στοιχεία που παραπέµπουν στους κλασικούς ανάλογους βιογραφικούς πυρήνες των διεθνών µιούζικαλ, της Πιάφ, της Γκάρλαντ, των µεγάλων µαύρων τραγουδιστών, της Εβίτας Περόν. Οι Μιχάλης Ρέππας - Θανάσης Παπαθανασίου παρακολουθούν την πορεία της Μαρινέλλας από τα µπουλούκια της Ελληνικής επαρχίας στα κουτούκια του ρεµπέτικου και από εκεί στη δισκογραφία και στα µεγάλα µουσικά σαλόνια της σόου µπιζ.

Το ευφυές εύρηµα των δύο συγγραφέων είναι πως παράλληλα µε τον βίο της µεγάλης «βαµπ» του τραγουδιού παρακολουθεί τη ζωή κοριτσιών της εποχής της από την επαρχία και το άστυ µε τους έρωτες τους, τα µελοδραµατικά τους επεισόδια (ανάλογα µε το κυρίαρχο στυλ των λαϊκών ταινιών που ακόµη µας στοιχειώνουν). Έγγραφα πρόσφατα πόσο είναι µεθοδολογικό λάθος (χειρότερο από το έγκληµα) να συγχέουµε το κιτς περιεχόµενο µε το κιτς θέαµα.


Marinella singing "El negro zumbón (The black wag)"
by Francesco Giordano and Roman Vatro at the Pallas Theatre.
| Photo credit: NDP Photo Agency © April 16, 2010

ΟΜΗΡΙΚΗ… ΣΕΙΡΗΝΑ

Ο προσεκτικός και σπάνιας αισθητικής ευαισθησίας Σταµάτης Φασουλής δεν κάνει ποτέ τέτοιες συγχύσεις. Τα µπουλούκια της δεκαετίας του '50, η µόδα και τα πάρτι της νεολαίας του '60 µε τις ρούµπες και τα λάτιν είναι κιτς µαϊµουδισµοί της νεοελληνικής κοινωνίας της ανοικοδόµησης µετά τον Εµφύλιο. Ο Φασουλής και ο σκηνογράφος Γαβαλάς αλλά κυρίως, η ιδιοφυής πλέον ενδυµατολόγος Ντένη Βαχλιώτη και ο κάτοχος κάθε χορογραφικού στυλ Παπάζογλου σατίρισαν µε διάκριση και αγάπη για την εποχή και κατανόηση το κιτς εκείνης της εποχής και του φρου - φρου του νεοπλουτίστικου παρόντος. Κυρίαρχη παρουσία στο όλον αυτό θέαµα και ακρόαµα η Κυρία Μαρινέλλα. Αυτό το αφύσικο πλέον µουσικό, υποκριτικό και κινησιολογικό φαινόµενο.

Το έξω νου. Δεν είναι απλά αυτό που ονοµάζουµε ακτινοβολία, επικοινωνιακό τέρας, είναι µια Σειρήνα, σαν τις Οµηρικές, που µπορεί να αναστατώσει και να σαγηνεύσει και τον τυφλό και τον κουφό, τον τυφλό µε τη φωνή, τον κουφό µε το λάλο, κυριολεκτικά, άγαλµα. Ω! Ναι, έχουµε κι' εµείς την Πιαφ και την Γκάρλαντ και το µιούζικαλ που της αξίζει. Ο Φασουλής, που αναδεικνύεται συνεχώς πολυεπίπεδος δάσκαλος ηθοποιών, χορευτών και τραγουδιστών, τραγικών και κωµικών ρόλων, ας κοιµάται (αν κοιµάται ποτέ ο ταλαντούχος άνθρωπος) ήσυχος. Βάζει τα θεµέλια ενός ελληνικού αυθεντικού µουσικού είδους. Ο Αντώνης Λουδάρος, χαρισµατικός, ο Μέμος Μπεγνής, λιτός, η Ευαγγελία Μουµούρη, δαιµόνια, η Τζένη Μπότση, χυµώδης. Χορευτές - ηθοποιοί έξοχοι, φωτισµοί (Παυλόπουλος) ονειρώδεις. Οι διασκευές του Πρίφτη και η ορχήστρα του εξαίσιοι.


Marinella with Antonis Loudaros, Evaggelia Moumouri, Memos Begnis
and Jenny Botsi at the Pallas Theatre (Official premiere).
| Photo credit: NDP Photo Agency © April 16, 2010

«ΜΑΡΙΝΕΛΛΑ · Το Μιούζικαλ»
των Θανάση Παπαθανασίου και Μιχάλη Ρέππα,
σε σκηνοθεσία του Σταμάτη Φασουλή.

Το μουσικό υπερθέαμα που παρουσιάστηκε
για πρώτη φορά στο Θέατρο Παλλάς της Αθήνας,
από τις 15 Απριλίου 2010 μέχρι τις 6 Ιουνίου 2010,
συνεχίζει από τις 29 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 24 Οκτωβρίου 2010.
Ακολουθούν παραστάσεις στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.


Marinella with Stamatis Fasoulis, Jenny Botsi, Memos Begnis, Thodoris Panas
and Manolis Theodorakis at the Pallas Theatre (Official premiere).
| Photo credit: NDP Photo Agency © April 16, 2010
 
Ακολουθήστε μας: 
· YOUTUBE 
 
| “She is a Siren, like the Homeric Sirens, which could disturb and seduce everyone…” Theater review by Greek writer and theater critic Kostas Georgousopoulos about the Grande Dame of the Greek Song Marinella for the Greek newspaper Ta Nea (The news), on the occasion of the musical performance “Marinella · To miouzikal (Marinella · The musical)” by Michalis Reppas and Thanassis Papathanasiou, directed by Stamatis Fasoulis and chorographed by Dimitris Papazoglou, at the Pallas Theater in Athens, Greece, from September 29, 2010. | Published: October 11, 2010 | Source: TA NEA Newspaper

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου