22 Ιανουαρίου 2014

Μια τραγουδίστρια… «Οπτικοακουστική»!


Photo credit: Tassos Vrettos © October 10, 2013

Κείμενο του μουσικολόγου Λάμπρου Λιάβα από το έντυπο πρόγραμμα της μουσικοθεατρικής παράστασης «Η Μαρινέλλα συναντά τη Βέμπο» (σε κείμενα και σκηνοθεσία του Πέτρου Ζούλια) στο Θέατρο «Μπάντμιντον» της Αθήνας, Ιανουάριος 2014


Η Μαρινέλλα γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη από γονείς Κωνσταντινουπολίτες που ξανάστησαν τη ζωή τους στην πρωτεύουσα των προσφύγων, διατηρώντας τις μνήμες και τις αξίες της Ελληνικής αστικής παράδοσης στην Πόλη την κοσμοπολίτισσα.
 
Τέταρτο και τελευταίο παιδί μιας μεγάλης φαμίλιας που ακόμη έως σήμερα συγκεντρώνει τα μέλη της στο μεσημεριανό τραπέζι και φιλεύει τους φίλους πληθωρικά και ανοιχτόκαρδα.

Από τότε που θυμάται τον εαυτό της έστηνε παραστάσεις στο δωμάτιό της, στη γειτονιά, στα παιδικά θέατρα και στις παιδικές εκπομπές του ραδιοφωνικού σταθμού, επιβάλλοντας την εκφραστικότητα και το ταλέντο της, στις όποιες επιφυλάξεις των γονιών της. Ήθελε μεγάλο θάρρος κι' εμπιστοσύνη το να ξεκινήσει στα 17 της χρόνια, ακολουθώντας ως ηθοποιός τον θίασο Κώστα Βουτσά - Μάρθας Καραγιάννη στις περιπέτειες του ανά την Ελλάδα. Κι' όπως γίνεται στα παραμύθια, τη βραδιά που αντικατέστησε την άρρωστη τραγουδίστρια της ομάδας, το ελληνικό τραγούδι «έκλεψε» από το θέατρο μια νέα πρωταγωνίστρια του πάλκου και της μουσικής σκηνής. Αυτή είναι η αφετηρία της λαμπερής καριέρας της που συνεχίζει με αμείωτο πάθος τις αναζητήσεις της στη ζωή και την τέχνη!

  
Photo credit: Tassos Vrettos © October 10, 2013
 
Ήταν το 1957, όταν η νεαρή κοπέλα που τραγουδούσε με συγκίνηση τις επιτυχίες της Βέμπο, της Μπελίντας και της Μαρίκας Νίνου στο «Στρατιωτικό Θέατρο» και στο «Πανόραμα» της Θεσσαλονίκης, γνωρίστηκε με τον Στέλιο Καζαντζίδη που την άκουσε να λέει και το δικό του «Πικρό Ψωμί». Στάθηκε δίπλα του ως το 1966, σεμνή αλλά και χαρακτηριστική παρουσία, η σημαντικότερη «δεύτερη φωνή» σ' ένα θρυλικό λαϊκό ντουέτο που σφράγισε μιαν εποχή κρίσιμη και μεταβατική. «Ρούφηξε» τη ζωή και το τραγούδι θητεύοντας μαζί του στο πάλκο, δίπλα στον Παγιουμτζή, τον Παπαϊωάννου, τον Ρουμελιώτη, τον Μητσάκη, τον Ζαμπέτα. Κέρδισε την εκτίμηση του Τσιτσάνη, χάρηκε τη φιλία και τη συντροφιά του Μανώλη Χιώτη και της Μαίρης Λίντα, απέσπασε τον θαυμασμό του Χατζιδάκι, έζησε στο «κοινόβιο» του Θεοδωράκη, όργωσε την Ελλάδα και τη διασπορά σ' εποχές που κάθε «τουρνέ» ήταν μια μικρή περιπέτεια, στριφογύρισε στα αυλάκια των δίσκων του τζουκ-μποξ συντροφεύοντας καημούς και όνειρα! Με τον Καζαντζίδη τραγούδησαν σε πρώτη εκτέλεση τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι (Το πέλαγο είναι βαθύ, Κουρασμένο παλικάρι κ.ά.) και τον κύκλο «Πολιτεία» του Μίκη Θεοδωράκη στην ιστορική συναυλία στο θέατρο «Κεντρικόν» το 1961.

Κι' όταν το 1966 άνοιξε τα δικά της φτερά, διεκδικώντας την αυτόνομη παρουσία της στον χώρο, αναβαπτίστηκε στις θεατρικές της καταβολές: από τη μαυροφορεμένη μοιρολογίστρα των κινηματογραφικών μιούζικαλς στις τολμηρές, για τα μέτρα της εποχής, εμφανίσεις με το κοντό μαλλί και τα παντελόνια. Έφερε πραγματική επανάσταση στη νυχτερινή διασκέδαση, εισάγοντας στην πίστα τους θεατρικούς προβολείς, την υψηλή ραπτική, την παράλληλη γλώσσα του κορμιού και των χεριών (πολύτιμη «προίκα» από τα θεατρικά μπουλούκια και τις κλασικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου).

Σε τραγούδια που αγαπήσαμε, που «σταλιά - σταλιά» πέρασαν στις μουσικές μας μνήμες κι' εξακολουθούν να μας συνεπαίρνουν όταν ανατρέχουμε σ' αυτά, αντίδοτα στην κακοφωνία της σύγχρονης Βαβέλ. Τραγούδια των Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Χιώτη, Ζαμπέτα, Κατσαρού, Πλέσσα, Άκη Πάνου, Λεοντή, Σπανού, Χατζηνάσιου κ.ά., ενώ παράλληλα δεν ξεχνά ποτέ και πάντα περιλαμβάνει στο ρεπερτόριό της τα παλιά λαϊκά και τα «ελαφρά» τραγούδια που της χάραξαν πορεία.


Photo credit: Tassos Vrettos © October 10, 2013

Η Μαρινέλλα διορθώνει όσους σπεύδουν να τη φιλοδωρήσουν με την ξενική ετικέτα της «σόου - γούμαν» λέγοντας ότι δεν είναι παρά μία τραγουδίστρια… «οπτικοακουστική»! «Μια καριέρα την κάνεις με ταλέντο και καρδιά -αποφαίνεται σε μια συνέντευξή της- αλλά αν αυτά δεν φιλτραριστούν από το μυαλό δεν κάνεις τίποτε. Πρέπει να ξέρεις πότε θα κρατηθείς, πόσο και γιατί θα κρατηθείς, όπως και γιατί θα ξοδευτείς!».

Μ' αυτό το ένστικτο λοιπόν, δεν δίστασε ν' αφήσει το 1976 τη λάμψη της πίστας για τη μουσική μυσταγωγία της Πλακιώτικης μπουάτ δίπλα στον Κώστα Χατζή. Και το κοινό, με το δικό του ένστικτο, την ακολούθησε κι' ανταποκρίθηκε εκτοξεύοντας το «Ρεσιτάλ» στις κορυφές της ελληνικής δισκογραφίας με 500.000 δίσκους!

Η ανήσυχη φύση της, την οδήγησε το 1995 στο Ηρώδειο, πρωταγωνίστρια στη μουσικοθεατρική παράσταση «Γυναικών Πάθη», μια σύνθεση με χορικά από τραγωδίες του Ευριπίδη.

Το 1998 και 1999 επανήλθε μ' έναν κύκλο μεγάλων συναυλιών στο Ηρώδειο, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και σ' επιλεγμένους χώρους ανά την Ελλάδα. Αποκορύφωμα υπήρξε η εμφάνισή της στο Κλειστό Ολυμπιακό Στάδιο (Οκτώβριος 1999), όπου 25.000 θεατές την αποθέωσαν σ' ένα πρόγραμμα με επιλογές από τις κλασικές ερμηνείες που περιλαμβάνονται στους δίσκους «Η Μαρινέλλα τραγουδά και θυμάται» και «Με βάρκα… το τραγούδι», οι οποίοι σε μικρό χρονικό διάστημα έγιναν πλατινένιοι.

Η είσοδος της νέας χιλιετίας τη βρήκε να επανασυνδέεται με τις θεατρικές της καταβολές, αποσπώντας τον θαυμασμό του κοινού και των κριτικών ως πρωταγωνίστρια στην τηλεοπτική μεταφορά από τον Κώστα Κουτσομύτη του βιβλίου του Γιάννη Ξανθούλη «Ύστερα ήρθαν οι μέλισσες», με μουσική και τραγούδια του Σταμάτη Κραουνάκη.

Η Μαρινέλλα στην πορεία της -από τα λαϊκά πάλκα και τα τζουκ-μποξ στις νυχτερινές πίστες και στη δισκογραφική πλατίνα, από τις κινηματογραφικές οθόνες στη μουσική σκηνή του «Rex» κι' από τις μπουάτ της Πλάκας στο Ηρώδειο, στο Μέγαρο Μουσικής και στο Ολυμπιακό Στάδιο- δεν επαναπαύτηκε ούτε στιγμή στις δάφνες της. Ακούραστη επαγγελματίας, τολμηρή στις επιλογές της (ακόμη και όταν οι περιστάσεις υπολείπονταν του ταλέντου της) παραμένει μάχιμη, αδιαφιλονίκητη «μεγάλη κυρία», με την αγάπη του κοινού και τον σεβασμό των συναδέλφων.

Μέσα από την πολύμορφη και συνεχή θητεία της στον χώρο, έχει το μοναδικό προνόμιο (που δεν διαθέτει άλλος ενεργός τραγουδιστής) να διατρέχει και να γεφυρώνει τις περιόδους της ιστορίας του ελληνικού τραγουδιού, πέρα από τους διαχωρισμούς του σε λαϊκό, έντεχνο, ελαφρό και έντεχνο λαϊκό.

Στην πιο ώριμη στιγμή της, με μια φωνή κυριολεκτικά σαν το παλιό κρασί, την ατσάλινη τεχνική και την κατακτημένη πείρα, επιβεβαιώνει τη θέση και τον ρόλο της ως «κλασική» παρουσία στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού. Ακούστε την και θα διαπιστώσετε ότι η Μαρινέλλα δεν επαναπαύεται στα τεράστια φωνητικά της προσόντα (που νίκησαν το χρόνο) και στην κατεκτημένη πείρα και τεχνική (προσέξτε τις ατελείωτες αναπνοές της και τα μοναδικά περάσματα της φωνής της από τη φυσική περιοχή στο «φαλτσέτο»). Η Μαρινέλλα δεν περιφέρει τη… «φωνάρα» της, ούτε είναι «ο καλός μύλος που όλα τ' αλέθει…»! Θέτει όλα αυτά στην υπηρεσία της έκφρασης, της θεατρικότητας, της ουσίας. Σκύβει πάνω από κάθε τραγούδι και ψάχνει να βρει τις ιδιαιτερότητες του σε σχέση με τον συνθέτη, την εποχή, το συναισθηματικό του περιεχόμενο.

Όλα αυτά αντανακλούν στην αρχοντική συμπεριφορά, στα πληθωρικά συναισθήματα, στην ανεπιτήδευτη έκφραση, στην αγάπη της για το ψάρεμα, στο πάθος της για τις αθλητικές συναντήσεις, την επικοινωνία, την Ελλάδα, τη ζωή. Και μέτρο τους, παραμένει το τραγούδι!


Αναδημοσίευση από το έντυπο πρόγραμμα του Μ.Μ.Α
«Μαρινέλλα · Γιώργος Νταλάρας: Μαζί», Νοέμβριος 2002.




Ακολουθήστε μας: 
· YOUTUBE 
 
| “Marinella… An audiovisual singer!”; Lambros Liavas (Professor of Ethnomusicology at the Faculty of Music Studies in the National and Kapodistrian University of Athens) wrote a tribute about the Grande Dame of the Greek Song Marinella and her life in the Greek music scene, on the occasion of her musical performances, titled Mazi (Together)”, with George Dalaras at the Athens Concert Hall from November, 2002. | Source: Musical performance “I Marinella synanta ti Vembo (Marinella meets Sofia Vembo)” by Petros Zoulias - PROGRAMME (Booklet).
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου