Έφυγε από τη ζωή ο Μάνος Ελευθερίου

«Όλοι χωρούν σ' αυτή τη γη, 

το 'παν σπουδαίοι και σοφοί για την γενιά μας, 

δεν ξέραν όμως τα καρφιά 

πόσο πικρά είναι και βαθιά μέσ' την καρδιά μας…»

Marinella with Manos Eleftheriou and Petros Zoulias at the Michael Cacoyannis Foundation.

| Photo credit: Dimitris Panoulis © December 19, 2014

Την Κυριακή 22 Ιουλίου, έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος ποιητής, στιχουργός και πεζογράφος Μάνος Ελευθερίου (γεν. 12 Μαρτίου 1938), σε ηλικία 80 ετών. Άφησε πίσω μια σπουδαία παρακαταθήκη, με πολλές ποιητικές συλλογές, διηγήματα, μυθιστορήματα και περισσότερα από τετρακόσια τραγούδια. Παράλληλα, εργάστηκε ως αρθρογράφος, επιμελητής εκδόσεων, εικονογράφος και ραδιοφωνικός παραγωγός.

Είχε συνεργαστεί με τους πιο σημαντικούς Έλληνες μουσικοσυνθέτες (λ.χ. Μίκης Θεοδωράκης, Γιάννης Μαρκόπουλος, Σταύρος Κουγιουμτζής, Γιάννης Σπανός, Χρήστος Νικολόπουλος, Γιώργος Χατζηνάσιος, Δήμος Μούτσης κ.α.) και τους πιο σημαντικούς Έλληνες τραγουδιστές που ερμήνευσαν στίχους και ποιήματα του (λ.χ. «Το τρένο φεύγει στις οχτώ», «Ποιος τη ζωή μου», «Τα λόγια και τα χρόνια», «Παραπονεμένα λόγια», «Ο Χάρος βγήκε παγανιά», «Άλλος για Χίο τράβηξε», «Στα χρόνια της υπομονής», «Κάτω απ' τη μαρκίζα», «Δρόμοι του Βερολίνου», «Οι ελεύθεροι κι' ωραίοι», «Στων αγγέλων τα μπουζούκια», «Η διαθήκη», «Αν ρωτάς να σου πω», «Δεν είμαι άλλος» κ.α.).

Με τη Μαρινέλλα συνεργάστηκε στο πολύ επιτυχημένο άλμπουμ «Η Μαρινέλλα του σήμερα… Σε τραγούδια του Γιώργου Χατζηνάσιου», υπογράφοντας τα τραγούδια «Στην Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου», «Έγιν' ο κόσμος καφενές» και «Οι τρελοί». Το άλμπουμ κυκλοφόρησε στις 5 Απριλίου 1978, από την δισκογραφική εταιρία «PolyGram Records» (PHILIPS: 9112 017) σε παραγωγή του Φίλιππου Παπαθεοδώρου. Μέσα σε εννέα μήνες, ο δίσκος έγινε «πλατινένιος», ξεπερνώντας σε πωλήσεις τα 100.000 αντίτυπα.

Έκτοτε, δεν υπήρξε κάποια άλλη συνεργασία μεταξύ τους, παρά μόνο κάποιες επανεκτελέσεις της Μαρινέλλας για την προσωπική της δισκογραφία… Τα τραγούδια «Τα λόγια και τα χρόνια» σε μουσική του Γιάννη Μαρκόπουλου και «Ο Χάρος βγήκε παγανιά» σε μουσική του Δήμου Μούτση, που κυκλοφόρησαν σε ενορχήστρωση του Κώστα Κλάββα στο άλμπουμ «Μεγάλες στιγμές» (PHILIPS: 822 862/1-4) το 1984.

Αλλά και το τραγούδι «Στα χρόνια της υπομονής» σε μουσική του Σταύρου Κουγιουμτζή, που ηχογραφήθηκε σε ντουέτο με τον Γιώργο Νταλάρα, για τις ανάγκες του τηλεοπτικού αφιερώματος «Μαρινέλλα και χθες και σήμερα και αύριο» το 1994. Αυτή η σπάνια εκτέλεση, κυκλοφόρησε στη μουσική συλλογή (4xCD) «Μαρινέλλα (Μια αγκαλιά τραγούδια)» από τη δισκογραφική εταιρία «Minos EMI» (MINOS EMI: 7243 580 7532), το 2003. Παράλληλα, την ίδια χρονιά, το τραγούδι κυκλοφόρησε και σε ζωντανή εκτέλεση, στο άλμπουμ «Μαρινέλλα · Γιώργος Νταλάρας - Μαζί» (MINOS EMI: 7243 5838 8329), από τις κοινές μουσικές εμφανίσεις των δυο καλλιτεχνών στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Καλό του ταξίδι…

«Εμείς θα πάμε στους γιαλούς άλλη ζωή να βρούμε 

κι' ίσως να βρούμε πιο τρελούς τα σοβαρά να πούμε! 

Εμείς θα πάμε στους γιαλούς κι' εκεί θα τραγουδάμε 

κι' ας μας φωνάζουνε τρελούς για ό,τι αγαπάμε!»

Ακολουθεί κατάλογος με όλα τα τραγούδια

που ηχογράφησε η Μαρινέλλα σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου:

«Στην Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου»

Μουσική: Γιώργος Χατζηνάσιος | Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου | Ερμηνεία: Μαρινέλλα

| Ενορχήστρωση - Διεύθυνση ορχήστρας: Γιώργος Χατζηνάσιος

| Κυκλοφορία: LP «Η Μαρινέλλα του σήμερα… Σε τραγούδια του Γιώργου Χατζηνάσιου»

(PolyGram Records - Philips: 9112 017) 1978

«Έγιν' ο κόσμος καφενές»

Μουσική: Γιώργος Χατζηνάσιος | Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου | Ερμηνεία: Μαρινέλλα

| Ενορχήστρωση - Διεύθυνση ορχήστρας: Γιώργος Χατζηνάσιος

| Κυκλοφορία: LP «Η Μαρινέλλα του σήμερα… Σε τραγούδια του Γιώργου Χατζηνάσιου»

(PolyGram Records - Philips: 9112 017) 1978

«Οι τρελοί»

Μουσική: Γιώργος Χατζηνάσιος | Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου | Ερμηνεία: Μαρινέλλα

| Ενορχήστρωση - Διεύθυνση ορχήστρας: Γιώργος Χατζηνάσιος

| Κυκλοφορία: LP «Η Μαρινέλλα του σήμερα… Σε τραγούδια του Γιώργου Χατζηνάσιου»

(PolyGram Records - Philips: 9112 017) 1978

«Τα λόγια και τα χρόνια»

Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος | Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου | Ερμηνεία: Μαρινέλλα

| Ενορχήστρωση - Διεύθυνση ορχήστρας: Κώστας Κλάββας

| Κυκλοφορία: 2xLP «Μεγάλες στιγμές» (PolyGram Records - Philips: 822 862/1-4) 1984

| Πρώτη εκτέλεση: Χαράλαμπος Γαργανουράκης (Κύκλος τραγουδιών «Θητεία») 1974

«Ο Χάρος βγήκε παγανιά»

Μουσική: Δήμος Μούτση | Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου | Ερμηνεία: Μαρινέλλα

| Ενορχήστρωση - Διεύθυνση ορχήστρας: Κώστας Κλάββας

| Κυκλοφορία: 2xLP «Μεγάλες στιγμές» (PolyGram Records - Philips: 822 862/1-4) 1984

| Πρώτη εκτέλεση: Δημήτρης Μητροπάνος (Κύκλος τραγουδιών «Άγιος Φεβρουάριος») 1972

«Στα χρόνια της υπομονής (ηχογρ. 1994)»

(Από το τηλεοπτικό μουσικό αφιέρωμα «Μαρινέλλα και χθες και σήμερα και αύριο»)

Μουσική: Σταύρος Κουγιουμτζής | Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου | Ερμηνεία: Μαρινέλλα, Γιώργος Νταλάρας

| Κυκλοφορία: 4xCD «Μαρινέλλα (Μια αγκαλιά τραγούδια)» (Minos EMI: 7243 580 7532) 2003

| Πρώτη εκτέλεση: Άννα Βίσση, Γιώργος Νταλάρας (Κύκλος τραγουδιών «Στα ψηλά τα παραθύρια») 1975

«Στα χρόνια της υπομονής (ηχογρ. 2002)»

(Ζωντανή ηχογράφηση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών)

Μουσική: Σταύρος Κουγιουμτζής | Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου | Ερμηνεία: Μαρινέλλα, Γιώργος Νταλάρας

| Ενορχήστρωση - Διεύθυνση ορχήστρας: Γιώργος Νιάρχος

| Κυκλοφορία: CD «Μαρινέλλα · Γιώργος Νταλάρας - Μαζί» (Minos EMI: 7243 5838 8329) 2003

«Η μοίρα κι' ο καιρός το 'χαν ορίσει

στον κόσμο αυτό να ρίξω πετονιά, 

κι' η νύχτα χίλια χρόνια να γυρίσει, 

στο τέλος της γιορτής να τραγουδήσει

αυτός που δεν εγνώρισε γενιά, 

και του λαού την πόρτα να χτυπήσει 

και του λαού την πόρτα να χτυπήσει…»

R.I.P. Manos Eleftheriou (1938 - 2018)

| The popular Greek poet, lyricist and prose writer Manos Eleftheriou, died on Sunday, July 22, 2018, at the age of 80. He had written poetic collections, short stories, narratives, a novel and more than four hundred songs. At the same time he had worked as columnist, editor, illustrator and a radio producer. He had a great collaboration with great Greek composers (e.g. Mikis Theodorakis, Giannis Markopoulos, Stavros Kougioumtzis, Giannis Spanos, Christos Nikolopoulos, Giorgos Hadjinasios, Dimos Moutsis etc.) and his songs have been loved by the world and have been interpreted by many popular Greek singers (e.g. “To treno fevgi stis ochto”, “Pios ti zoi mou”, “Ta logia ke ta chronia”, “Paraponemena logia”, “O Charos vgike pagania”, “Kato ap' ti markiza”, “Dromi tou Verolinou”, “Sta chronia tis ipomonis”, “Ston aggelon ta mpouzoukia” etc.).

 

With Marinella, Eleftheriou collaborated just once, in the very successful studio album “I Marinella tou simera… Se tragoudia tou Giorgou Chatzinasiou (Marinella of today… In George Hatzinassios' songs)”, which was released by PolyGram Records (Philips: STEREO 9112 017), on April 5, 1978. Nine months after its release date, the album went “platinum”, selling over 100,000 units. He gave her three songs; “Stin Eftichia Papagiannopoulou (Dedicated to Eftichia Papagianopoulos)”, “Egin' o kosmos kafenes (The world became a coffee house)” and “I treli (The crazy ones)” in music by Giorgos Hadjinasios.

 

Several years later, Marinella recorded in studio three cover songs, in lyrics by Manos Eleftheriou; “Ta logia ke ta chronia (The words and the years)” in music by Giannis Markopoulos and “O Charos vgike pagania (Charos came prowling)” in music by Dimos Moutsis for her studio album “Megales stigmes (Great times)” by PolyGram Records (Philips: 822 862/1-4) in 1984. And, “Sta chronia tis ipomonis (In the times of endurance)” in music by Stavros Kougioumtzis, recorded in duet with George Dalaras, for the Greek TV show “Marinella ke chtes ke simera ke avrio” (Marinella: Yesterday - Today - Tomorrow) in 1994. This rare version was first released on her personal compilation album “Marinella - Mia agkalia tragoudia (An embrace by songs)” by Minos EMI (Minos EMI: 7243 580 7532) in 2003. At the same time, the song was also released on the live album “Marinella & George Dalaras - Mazi (Together)” (Minos EMI: 7243 5838 8329), from their common musical performances at the Athens Concert Hall in 2002.